Bij BuroKoek krijgen we regelmatig de vraag welke financiële regelingen er bestaan voor restauratie, verbouw- en onderhoud van monumenten. In dit blog lichten we 8 subsidies en leningen toe én geven we je tips waar je op moet letten. Wil je je als bedrijf vestigen in een monument? Check dan ook onze 29 tips voor bedrijven die zich willen vestigen in een monument.
Onderzoek of jouw pand een monument is en wat voor type monument
Voor het aanvragen van subsidies en/of leningen is het belangrijk om te weten of het een rijksmonument of gemeentelijk monument betreft. Dat kun je uitzoeken op de site van Monumenten.nl
Is mijn pand een rijksmonument?
In het Rijksmonumentenregister dat wordt beheerd door de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed zie je of het een rijksmonument betreft. Veel rijksmonumenten hebben een woonfunctie. Of dat voor jouw pand ook van toepassing is, kun je nagaan in de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Je kunt ook navraag doen bij de gemeente.
Is mijn pand een gemeentelijk monument?
Als een pand van bijzondere plaatselijke of regionale waarde is door zijn schoonheid, wetenschappelijke- of cultuurhistorische waarde, kan een gemeente het de status van gemeentelijk monument geven. Voor deze informatie kun je terecht bij de gemeente, het gemeentelijk- of provinciaal archief. Soms kan een vorige eigenaar of een oudheidkundige vereniging je verder helpen.
Controleer de bouwkundige staat van het monument
Als eigenaar is het belangrijk dat je goed op de hoogte bent van de bouwkundige staat van het monument. Een restauratie-architect of bouwkundige kan daarbij helpen. Je kunt ook de Monumentenwacht raadplegen. Vergeet niet: je hebt voor iedere wijziging aan een monument een omgevingsvergunning nodig.
Wanneer je bovenstaande informatie hebt verzameld, kunnen we gaan kijken naar de 8 subsidies en leningen voor restauratie en onderhoud van je monument. Wil je weten welk onderhoud of welke restauratiewerkzaamheden je uit kunt laten voeren en wat daarvan de kosten zijn? Dan heb je baat bij een onderhouds-/restauratieplan dat door een aannemer wordt opgesteld.
8 subsidies en leningen voor restauratie en onderhoud van je monument
1. Instandhoudingssubsidie woonhuis-rijksmonumenten
Als particulier eigenaar van een rijksmonument met woonfunctie kun je de instandhoudingssubsidie woonhuis-rijksmonumenten aanvragen. Dit doe je na afloop van reguliere onderhouds- en restauratiewerkzaamheden aan monumentale delen van het rijksmonument. De hoogte van deze subsidie bedraagt 38% van het subsidiabele bedrag. Dat bedrag wordt gebaseerd op de Leidraad Subsidiabele Instandhoudingskosten.
Je vraagt deze subsidie jaarlijks aan, na afloop van de werkzaamheden. Dit kan tussen 1 maart en 30 april bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.
Is het monument een bewoonde boerderij, landhuis of molen? Dan kom het monument sowieso in aanmerking voor de eerder genoemde Subsidieregeling Instandhouding Monumenten (SIM).
2. Duurzame Monumenten-Lening
Neem je tijdens restauratie van een rijksmonument energiebesparende maatregelen? Dan kun je hiervoor een Duurzame Monumenten-Lening aanvragen bij het Restauratiefonds.
De hoogte van deze lening is afhankelijk van de investeringen in energiebesparende maatregelen en wordt bepaald door de Verklaring Energiebelasting Rijksmonument. Op die verklaring vermeldt de betrokken aannemer of installateur de investeringen in deze energiebesparende maatregelen. Voor de Duurzame Monumenten-Lening gelden grotendeels dezelfde voorwaarden als voor de Restauratiefonds-hypotheek (zie 4). De lening bedraagt minimaal €2.500 en maximaal €100.000.
Wist je dat je de lening ook kunt aanvragen als VvE van een rijksmonumentaal woon- en/of appartementencomplex? In dat geval bedraagt de lening minimaal €25.000 en maximaal €300.000, met daarbij een maximum van €25.000 per appartementsrecht.
3. Subsidieregeling Instandhouding Monumenten (SIM)
Wat als je rijksmonument geen woonhuis maar bijvoorbeeld een kerkgebouw, landhuis, molen of watertoren is? Dan kun je voor het noodzakelijk onderhoud gebruik maken van de Subsidieregeling Instandhouding Monumenten. Ook als het een groen en archeologisch monument betreft.
De hoogte van de subsidie bedraagt maximaal 60% van het subsidiabele bedrag dat ook weer gebaseerd wordt op de Leidraad Subsidiabele Instandhoudingskosten. De subsidie bedraagt minimaal €6.000 en maximaal 3% van de herbouwwaarde.
Je vraagt deze subsidie aan op basis van een 6-jarig onderhoudsplan in het jaar voorafgaand aan het eerste jaar waar het plan betrekking op heeft. Dit kan tussen 1 februari en 31 maart bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De subsidie wordt uitgekeerd in jaarlijkse voorschotten.
Let op: als je instandhoudingssubsidie ontvangt, bestaat de mogelijkheid dat je het onderhoud uit moet voeren volgens de uitvoeringsrichtlijnen van de Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg.
4. Restauratiefonds-hypotheek
Je kunt bij het Restauratiefonds een Restauratiefonds-hypotheek aanvragen voor 100% van de instandhoudingskosten. Dit kan alleen als je rijksmonument geen woonhuis is en moet voorafgaand aan de werkzaamheden. De lening bedraagt minimaal €10.000 en je leent tegen gunstige voorwaarden: een rente 3% lager dan de marktrente (met een minimum van 1% voor eigenaar-bewoners) en de mogelijkheid om onbeperkt vergoedingsvrij af te lossen. Wel dien je het monument te verzekeren tegen schade die tijdens restauratie of door storm, bliksem of brand kan ontstaan. Raadpleeg hiervoor je verzekering.
Het Restauratiefonds selecteert een bouwkundig bureau om op basis van de Leidraad Subsidiabele Instandhoudingskosten de instandhoudingskosten te bepalen.
Als je een Restauratiefonds-hypotheek aanvraagt, mag je niet ook nog instandhoudingssubsidie (SIM) aanvragen. Ook mag je deze subsidie niet ontvangen hebben voor de dezelfde werkzaamheden.
5. Restauratiefondsplus-hypotheek
Is er sprake van grootschalige restauratie en/of onderhoud aan een rijksmonument dat geen woonhuis is? En wil je minimaal dan €300.000 lenen? Dan kom je in aanmerking voor de Restauratiefondsplus-hypotheek.
De Restauratiefondsplus-hypotheek is 10 jaar lang overdraagbaar en na maximaal 30 jaar volledig afgelost. Wordt het monument kadastraal gesplitst in kleinere zelfstandige eenheden, dan geldt een minimum van €25.000 per lening. Dit stelt toekomstige eigenaren in staat het voordeel van deze lening met lage rente te benutten en vergroot daarmee de financiële haalbaarheid van zulke projecten.
De voorwaarden voor deze hypotheek zijn grotendeels gelijk aan die van de Restauratiefonds-hypotheek. Verder mag het monument geen eigendom zijn van een provincie, waterschap, gemeente of andere overheidsinstantie.
Wil je bijvoorbeeld ook de koop of andere werkzaamheden financieren? Kijk dan eens naar de Monumenten-hypotheek.
6. Lening voor een gemeentelijk of provinciaal monument
Tot zover de subsidies en leningen voor rijksmonumenten. Maar wat als het een provinciaal of gemeentelijk monument betreft? Dan kun je voor restauratie of onderhoud van een financiering aanvragen bij het Nationaal Restauratiefonds. Zij hebben daarvoor verschillende fondsen opgericht, waaronder:
- Het Cultuurfonds voor Monumenten verstrekt samen met het Prins Bernhard Cultuurfonds leningen met een lage rente voor restauratie van particuliere monumenten.
- Het Elisabeth Strouven Monumentenfonds ondersteunt de restauratie van monumenten in Maastricht en omgeving.
- MonumentenFonds 1818 ondersteunt de restauratie van gemeentelijke monumenten en kerken in Den Haag en omgeving.
- Het Maassteden Monumentenfonds ondersteunt de restauratie, verduurzaming en herbestemming van monumenten in de gemeenten Schiedam, Vlaardingen en Maassluis.
Belangrijk om te weten: de onderhoudskosten voor monumenten zijn niet fiscaal aftrekbaar.
7. Subsidies Erfgoed ‘s-Hertogenbosch
Veelal bieden gemeenten subsidie voor restauratie van gemeentemonumenten en beeldbepalende panden in het beschermd stadsgezicht. Informeer daarvoor bij je gemeente. Is het pand net als BuroKoek gevestigd in ‘s-Hertogenbosch? Kijk dan op erfgoedshertogenbosch.nl. Of kom bel een keer bij ons aan, altijd welkom voor een vrijblijvend gesprek.
8. Subsidieregeling stimulering herbestemming monumenten
Wil je als eigenaar een monument een andere functie geven? Maak dan gebruik van de subsidieregeling stimulering herbestemming monumenten.
Deze subsidie bevordert duurzaam gebruik van monumenten en van gebouwen met een cultuurhistorische waarde door bij te dragen in kosten voor onderzoek naar haalbaarheid van herbestemming, verduurzaming van het monument en de kosten om het monument tussentijds wind- en waterdicht te houden.
Je vraagt deze subsidie jaarlijks tussen 1 oktober en 30 november aan bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. Uitbetaling en verrekening van de uiteindelijk vastgestelde subsidie gebeurt door het Restauratiefonds.
Over BuroKoek
BuroKoek blinkt uit in creatieve interieurarchitectuur voor historische gebouwen. Heb je hulp nodig met jouw monumentale (bedrijfs)pand, schroom dan niet om contact op te nemen. Wij begeleiden je van A tot Z, en werken samen met bureaus die gespecialiseerd zijn in subsidieaanvragen. Bekijk dit voorbeeldproject voor meer inspiratie en neem contact met ons op voor onze aanpak van jouw vraagstuk.
