De toegevoegde waarde en werkwijze van een Welstandscommissie
Wil je een rijksmonument of gemeentelijk monument aanpassen? Dan moet je daarvoor een omgevingsvergunning aanvragen. Grote kans dat je dan met een Welstandscommissie of monumentencommissie te maken krijgt. Voor BuroKoek is dat gesneden koek en in deze blog vertellen we graag hoe jij de kansen op een voorspoedige vergunningsaanvraag kunt vergroten.
Welstandscommissie vs. monumentencommissie
Strikt genomen bestaan er twee verschillende commissies: de Welstandscommissie vindt zijn bestaansrecht in de Woningwet en ziet vooral toe op reguliere bouwactiviteiten. De monumentencommissie ziet vooral toe op, je raadt het al, monumenten. Lijkt veel op elkaar en daarom combineren veel gemeenten die twee taken onder de noemer ‘commissie omgevingskwaliteit’ of ‘welstands- en monumentencommissie’. Ze doen belangrijk werk, want dankzij deze commissies worden monumenten zo goed mogelijk geconserveerd en gerestaureerd.
Hoe werkt een Welstandscommissie of monumentencommissie?
De Welstands- en monumentencommissie brengt advies uit aan burgemeester en wethouders.
Welstands- en monumentencommissies bestaan veelal uit architecten. Soms maken mensen van de gemeente of een oudheidkundige vereniging ook deel uit van de commissie. Op basis van een bouwhistorisch rapport, een waardebeoordeling en een (voorlopig) bouwplan brengt de commissie advies uit aan burgemeester en wethouders. Dat advies is niet bindend. Maar in de praktijk zie je dat het advies vrijwel altijd wordt overgenomen.
Waar moet je als eigenaar/bewoner rekening mee houden bij een vergunningsaanvraag, en wat kun je doen om de kans op succes te vergroten? Dat leggen we je uit in onderstaande 5 tips.
5 tips die je helpen bij aanvraag van een omgevingsvergunning
Tip 1: Zorg voor een actueel bouwhistorisch rapport
Wat je ook gaat doen, allereerst moet de historische waarde van het pand worden vastgesteld. De gemeente schakelt hiervoor een bouwhistoricus in. Let op: de kosten daarvan zijn voor jou. Uit dit onderzoek volgt een waardebeoordeling. Daarin wordt in gradaties van monumentale waarde aangegeven wat intact moet blijven en wat aangepast mag worden. Zo weet je welke ruimte er is om dingen aan te passen.
Tip 2: Check of er meer onderzoek gedaan moeten worden
Soms zijn er meer onderzoeken nodig. Denk aan bodemonderzoek, vleermuizenonderzoek en asbestonderzoek. Goede kans dat er al eerder rapporten gemaakt zijn. Toch vereist de commissie altijd actuele rapporten. Ga er dus niet zomaar van uit dat oude(re) rapporten voldoen.
Tip 3: Schakel een architectenbureau in voor een informatief plan
Ondanks de waardebepaling staat het vrij om wijzigingen of bouwkundige ingrepen voor te stellen. Hiervan moet de wel de noodzaak bewijzen of aantonen. Daarom is de onderbouwing van een verbouwingsplan van belang. Een architect kan je hierbij helpen. Zijn alle gegevens van het pand bekend? Heb je alle wensen duidelijk? Dan kun je samen met een architectenbureau kijken hoe die wensen het beste te realiseren zijn. Dan start met het maken van een informatief plan. Dat plan bevat de bestaande situatie op plattegrondniveau, alle gegevens, en de nieuwe situatie waarin alle gewenste wijzigingen verwerkt zijn. Daar zit ook altijd een stukje verduurzaming bij.
Bij het plan houden wij als architect de waardebeoordeling in het achterhoofd. Voor ons is het natuurlijk de kunst om de ‘ziel’ van een pand intact te laten. Voor de commissie werkt dat ook zo: wil je delen aanpassen die een hoge waardering hebben zoals balklagen of de voorzijde van het pand? Vergeet het maar. Uit ervaring weten we dat die kans heel klein is. Tenzij je een hele goede reden hebt.
Tip 4: Ga in gesprek met de Welstandscommissie of monumentencommissie
Na indienen gaat de commissie het plan op papier beoordelen én komt na beoordeling op locatie kijken. Als opdrachtgever en architect is het heel belangrijk om hierbij aanwezig te zijn. Om bijvoorbeeld voorgestelde aanpassingen aan het pand toe te lichten. En als je wél zaken aan wil passen die een hoge waardering hebben, kun je op dat moment uitleggen waarom dat zo belangrijk is. Als gebruiker van een pand heb je daarbij een belangrijke rol: waar wij als architecten vooral naar de functionele kant kijken, speelt bij jou als gebruiker emotie meer een rol. Jij moet er immers in wonen of werken.
De planbeoordeling is deels een tactisch spel. Wat daarbij enorm kan helpen, zijn oude foto’s of andere bewijsstukken waarmee je aan kunt tonen dat je iets terug in oude staat brengt. En moet je echt forse bouwkundige aanpassingen doen om je wensen te realiseren? Dan werkt een stijlbreuk in het ontwerp heel goed. Daarmee versterk je de authentieke details én de moderne ingrepen.
Als architectenbureau gaan we heel zorgvuldig te werk en hebben we een reputatie opgebouwd. Toch kunnen we je de uitkomst nooit op een briefje geven.
Tip 5: Neem omwonenden mee in je plannen
Een buurman die bij de gemeente bezwaar maakt tijdens werkzaamheden kan de bouw stilleggen. Betrek buren en/of omwonenden daarom zo vroeg mogelijk in je plannen en neem eventuele opmerkingen ter harte. Zo voorkom je dat de werkzaamheden onnodig vertraging oplopen.
Over BuroKoek
BuroKoek blinkt uit in creatieve interieurarchitectuur voor historische gebouwen. Bekijk voor meer inspiratie dit project waarbij we een monumentaal kantoorpand toekomstbestendig omvormden voor Het Nieuwe Werken. Meer weten? Neem contact met ons op voor onze aanpak van jouw vraagstuk.
